روایت مجید تخت‌روانچی از اهداف اسرائیل در ایران‌هراسی/ مدیریت اختلاف و تعامل سیاست مناسب در قبال آمریکا است

به گزارش فیلوپ دکتر مجید تخت روانچی با توجه به اتفاقاتی که در رابطه ایران و ایالات متحده از قبل برجام تاکنون رخ‌داده، گفت بهتر بود این کتاب در همان زمانی که نوشته شد ترجمه شده‌بود. با این حال برخی مباحث کتاب همچنان در رابطه دو کشور موضوعیت دارد که او به آن پرداخت.  

موقعیت فعلی بسیار سخت‌تر از برجام است

مجید تخت روانچی گفت: روابط ایران و امریکا الان با زمان برجام متفاوت است. جدا از این که انتخابات امریکا در پیش است و ممکن است ترامپ بیاید و این امکان وجود دارد که همان سیاست‌هایی که آن زمان داشت را شدیدتر عمل کند، الان واقعیت‌های صحنه را نمی‌شود کتمان کرد. کنگره امریکا تلاش می‌کند دستورهای اجرایی رئیس جمهور را تبدیل به قانون کند که دست رئیس جمهور را ببندد. این که فکر کنیم به راحتی می شود رفت و مذاکره کرد و همه مسائل را حل کرد به این سادگی نیست. شرایط ویژه‌ای است. اروپای امروز با اروپای زمان برجام متفاوت است. الان اروپایی‌ها نگرانی‌هایی دارند که آن زمان شاید نداشتند. این که نگرانی شان به جا یا نا به جا است بحث دیگری است. واقعیت‌های صحنه این است که موقعیت بسیار سخت تر از زمان برجام است – البته باید تلاش کرد که به آن سمت برویم.- این که فکر کنیم اگر استارت مذاکره را بزنیم کار تمام می‌شود، اینطور نیست. لابی اسراییل بسیار قوی‌تر از زمان برجام وارد شده. زمانی که شهید فخری زاده به شهادت رسید، چند هفته بعد از این بود که بایدن روی کار آمده بود. اسراییل آن‌زمان احساس کرد که شاید ایران و امریکا می‌خواهند به سمت بازگشت به برجام بروند. الان دولت جدید ایران روی کار آمده است و چنین اتفاقی در ایران رخ داده که جناب هنیه را در تهران به شهادت رساندند. کسانی که مخالف حل مسائل هستند بسیار فعال هستند. ممکن است کشورهای منطقه هم در این مسیر شریک باشند. ولی جهت فعالیت‌های اسرائیل و حزب جمهوری‌خواه مشخص است و اینطور نیست که فکر کنیم بسیار ساده می‌توانیم از قضیه عبور کنیم.» 

امریکایی‌ها مدعی استثنایی بودن هستند 

همچنین یکی از نکاتی که روانچی، سفیر سابق ایران در نیویورک در این جلسه به آن اشاره کرد ادعای استثنایی بودن آمریکا بود. او توضیح داد «کسانی که مطالعات امریکا تدریس کرده‌اند یا مطالعه داشته‌اند، می‌دانند که همیشه آمریکایی‌ها فکر می‌کنند نسبت به دنیا استثنا هستند. حتی وقتی با مردم عادی هم صحبت می‌کنید چنین ذهنیتی دارند. این بحث مهمی است و آثار زیادی در روابط خارجی آمریکا دارد. این که کسی احساس کند جدا از بقیه دنیا است، تصور غلطی به او می‌دهد که می‌تواند آثار منفی و تلخی در روابط بین‌الملل داشته باشد.» 

آیا انقلاب ایران از اساس ضد امریکایی بود؟

تخت روانچی به یکی از مباحثی که در کتاب به آن پرداخته شده اشاره می‌کند که جایی گفته می‌شود «انقلاب ایران از ریشه ضد آمریکایی بود» او اضافه کرد که «ممکن است کسانی بگویند چرا چنین چیزی گفته می‌شود و نشان داده می‌شود که دشمنی بالذاتی وجود داشته است. روی این موضوع باید دقیق صحبت شود و ادله ارائه شود که این واقعیت دارد یا ندارد.» 
عباس ملکی نویسنده کتاب نیز در پایان نشست به فیلوپ پیشنهاد کرد که این بحث را در نشست دیگری مورد بررسی قرار دهند. 

روانچی به یکی دیگر از فصول کتاب اشاره کرد که توسط آقای هانتر، سفیر سابق آمریکا در ناتو و همسر خانم شیرین هانتر {ایرانی-امریکایی} نوشته شده و درآن به این بحث پرداخته که از دید بخش اعظم جامعه سیاسی و نخبگان آمریکا، همیشه یک جو اهریمنی نسبت به ایران وجود دارد.اگرچه ما این را قبول نداریم، ولی برای آشنایی با فضای داخل آمریکا کار جالبی است. 

هدف اسراییل از ایران هراسی 

تخت روانچی با توجه به حادثه تاسف بار شهادت اسماعیل هنیه در تهران که صبح روز نشست نقد وبررسی کتاب رخ داده به بخشی از مباحث کتاب اشاره کرد که نوشته «از سال ۱۹۹۳ یعنی بعد از این که جنگ اول عراق و کویت تمام شد و آمریکایی‌ها مقداری خیالشان از آن جنبه راحت شد، اسراییل از ایران به عنوان بزرگترین تهدید علیه خود نام برد. از ۱۹۹۳ تا ۲۰۲۳ یعنی ۳۰ سال است که اسرائیلی‌ها برای خودشان هدفی تعیین کرده‌اند که سر هر موضوعی بحث ایران را مطرح می‌کنند. تا قبل از آن، تهدید اصلی صدام حسین بود و چهره اهریمنی از صدام می‌دادند. آن قضیه که تمام شد نوک پیکان را به سمت ایران جابه‌جا کردند. یکی از نویسنده‌های کتاب می‌گوید اصلا دلیل اصلی اسرائیلی‌ها از مسئله ایران هراسی یا سخن از تهدید بزرگ ایران این است که می‌خواهند از بحث فلسطین فرار کنند.

الان هم در بحث غزه تا موضوع دو دولت و تشکیل یک دولت فلسطینی مطرح می‌شود، اسراییلی‌ها بحث را منحرف می‌کنند. نمونه این رفتار را حتی در بحث‌های میهمانان شبکهcnn می‌توان دید. اگرچه تاحدودی ضد راست گراهای آمریکا و ترامپ است ولی وقتی به سیاست‌های خارجی و ایران می‌رسند موضع‌شان مشخص است. 

سناریوهای پیش‌روی ایران و امریکا 

تخت روانچی به یکی از مباحث کتاب در مقاله دکتر کیهان برزگر اشاره کرد و گفت : «در مقاله نوشته شده که مسائل منطقه ای تنها زمانی می‌تواند نقطه بهبود نسبی روابط ایران و آمریکا باشد که به‌عنوان بخشی از توافق جامع برای حل اختلافات استراتژیک میان دو کشور در نظر گرفته شود. بحث بسیار درستی است. چون برخی اعتقاد دارند وقتی با آمریکا مشکل داریم مشکلات را از طریق مسائل منطقه ای حل کنیم. اگر کسی ظاهر قضیه را نگاه کند شاید بتواند کمک کند. ولی مسائل ما و امریکا آنقدر پیچیده است و روز به روز هم پیچیده تر خواهد شد و انقدر عناصر دیگر در آن دخالت دارند و این پیچیدگی را بیشتر می‌کنند که با این فرصت‌ها که مثلا ما سر افغانستان یا عراق با آمریکا صحبت کنیم به نظرم حل نمی‌شود. 

سفیر سابق ایران در سازمان ملل در ادامه این صحبت‌ها به مبحث دیگری از کتاب در مورد آینده رابطه ایران و امریکا اشاره کرد که «نویسنده سه سناریو را مطرح کردند.» رویارویی که خودشان گفتند امکانش ضعیف است. بن بست که محتمل‌ترین انتخاب است و سوم پیشرفت در روابط که تقریبا ناممکن است و من با ایشان مخالفتی ندارم. اما من گزینه چهارمی هم اضافه می‌کنم و آن هم نوعی از تعامل است که در برجام داشتیم. ممکن است کسی بگوید برجام شکست خورد. عیبی ندارد که با برجام مخالف باشند و دلایلی بیاورند. ولی نفس این که در دو سال بعد از برجام توانستیم از منافع آن بهره‌برداری کنیم را کسی نمی‌تواند منکر شود. این‌را آمار می‌گوید. ممکن است بگوید بلد نبودند مذاکره کنند یا سرشان کلاه رفت. ولی نوع چهارمی از این سناریو وجود دارد که مدیریت اختلاف و شکلی از تعامل است.»

مشروح نشست را در لینک زیر بخوانید:

مشروح نشست تخصصی آسیب‌شناسی روابط ایران ـ آمریکا/ تحولات منطقه ایران و آمریکا را از هم دور می‌کند/ اجماع نخبگان آمریکا بر تهدیدانگاری ایران است

۳۱۱۳۱۱