قانون توقیف اموال برای مهریه

توقیف اموال برای مهریه، فرآیندی حقوقی است که برای تضمین وصول مهریه، که حقی قانونی برای زوجه است، انجام می شود. این اقدام با هدف جلوگیری از انتقال اموال توسط زوج و فراهم آوردن امکان دسترسی زوجه به حق خود، ابتدا از طریق اداره ثبت و در صورت لزوم از طریق دادگاه خانواده پیگیری می شود. بخشنامه های جدید این روند را با اولویت بندی اداره ثبت شفاف تر کرده اند تا زوجه بتواند با آگاهی کامل از مراحل قانونی، برای مطالبه مهریه خود گام بردارد.

مهریه، این حق مالی مهم و ارزشمند که در هنگام عقد ازدواج بر ذمه زوج قرار می گیرد، ستون محکمی برای حمایت از حقوق مالی زن در زندگی مشترک و پس از آن محسوب می شود. زمانی که زنی تصمیم به مطالبه مهریه خود می گیرد، گاه با چالش هایی روبرو می شود که اصلی ترین آن ها، نگرانی از عدم توانایی زوج در پرداخت یا تلاش او برای پنهان کردن و انتقال اموال است. در چنین شرایطی، قانون راهکاری قدرتمند به نام توقیف اموال را پیش بینی کرده است تا این حق قانونی به نحو شایسته ای وصول گردد. آشنایی با مراحل و جزئیات قانون توقیف اموال برای مهریه برای هر دو طرف، یعنی زوجه برای مطالبه و زوج برای آگاهی از تکالیف خود، بسیار حیاتی است.

مفهوم و اهمیت توقیف اموال برای مهریه

وقتی صحبت از توقیف اموال برای مهریه به میان می آید، منظور از آن، مسدود کردن یا در اختیار گرفتن قانونی دارایی های زوج است تا از هرگونه دخل و تصرف او در این اموال جلوگیری شود. این اقدام، یک گام ضروری و پیشگیرانه است که زوجه برای تضمین وصول مهریه خود برمی دارد. اهمیت این فرآیند از آنجایی ناشی می شود که در بسیاری از موارد، زوج به محض اطلاع از درخواست مهریه، ممکن است اقدام به انتقال دارایی های خود به دیگران کند تا از پرداخت دین خود شانه خالی کند. توقیف اموال برای مهریه دقیقا برای مقابله با چنین ترفندهایی طراحی شده است.

مستندات قانونی این حق، در قوانین مختلفی از جمله قانون مدنی، قانون اجرای احکام مدنی و قانون حمایت خانواده نهفته است. این قوانین به زوجه این اختیار را می دهند که در صورت عدم پرداخت مهریه، نسبت به توقیف اموال همسر خود اقدام کند. توقیف می تواند شامل انواع مختلفی از دارایی ها باشد، از جمله حساب های بانکی، املاک، خودرو، سهام، حقوق و دستمزد و هر مال دیگری که متعلق به زوج باشد و جزو مستثنیات دین محسوب نشود.

تفاوت مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه در فرآیند توقیف اموال

مهریه به دو دسته اصلی عندالمطالبه و عندالاستطاعه تقسیم می شود که در فرآیند توقیف اموال، تفاوت های مهمی دارند.

• مهریه عندالمطالبه: در این نوع مهریه، زن هر زمان که اراده کند، می تواند تمام یا بخشی از مهریه خود را مطالبه کند و مرد مکلف به پرداخت آن است. برای مطالبه و توقیف اموال بابت مهریه عندالمطالبه، نیاز به اثبات توانایی مالی زوج (استطاعت) نیست و صرف درخواست زوجه کفایت می کند.
• مهریه عندالاستطاعه: در این حالت، وصول مهریه منوط به توانایی مالی زوج است. به این معنی که زوجه ابتدا باید در دادگاه ثابت کند که زوج توانایی پرداخت مهریه را دارد. تا زمانی که استطاعت زوج اثبات نشود، امکان توقیف اموال به سادگی مهریه عندالمطالبه وجود نخواهد داشت. این تفاوت در شروع فرآیند اجرایی و اثبات حق، بسیار مهم و تعیین کننده است.

بخشنامه جدید رئیس قوه قضاییه: اولویت اجرای ثبت در توقیف اموال مهریه

در سال های اخیر، شاهد تغییراتی اساسی در رویه مطالبه مهریه و نحوه توقیف اموال بابت مهریه بوده ایم. بخشنامه های جدید رئیس قوه قضاییه، به ویژه بخشنامه های سال های 1399 و 1400، مسیر مطالبه مهریه را به سمت اولویت دادن به اداره ثبت اسناد و املاک تغییر داده است. این بخشنامه ها با هدف کاهش ورودی پرونده ها به دادگاه ها و تسریع در فرآیند اجرایی مهریه صادر شده اند.

پیش از این بخشنامه ها، زوجه می توانست مستقیماً با مراجعه به دادگاه خانواده، دادخواست مطالبه مهریه و همزمان توقیف اموال را تقدیم کند. اما با ابلاغ این بخشنامه ها، رویه تغییر کرده و زن برای مطالبه مهریه و توقیف اموال همسر خود، در گام اول باید به اداره ثبت اسناد و املاک مراجعه کند. دادگاه ها و دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، پیش از ارائه گواهی عدم امکان وصول مهریه از اداره ثبت، از پذیرش هرگونه دادخواست مطالبه مهریه منع شده اند. این تغییر، اهمیت مراجعه اولیه به اداره ثبت را دوچندان کرده است و آشنایی با مراحل آن برای تمامی ذینفعان ضروری است.

مطابق بخشنامه جدید رئیس قوه قضاییه، مطالبه مهریه و توقیف اموال برای آن، ابتدا باید از طریق اداره ثبت اسناد و املاک انجام شود و تنها در صورت عدم وصول یا عدم شناسایی اموال در مهلت مقرر، زوجه می تواند به دادگاه مراجعه کند.

مراحل توقیف اموال برای مهریه از طریق اداره ثبت

برای آن دسته از زنان که به دنبال مطالبه مهریه و توقیف اموال برای مهریه از طریق اداره ثبت هستند، آگاهی از گام های دقیق و مراحل اداری این مسیر حقوقی بسیار ضروری است. این فرآیند، با هدف تسریع و تسهیل وصول مهریه آغاز می شود.

گام اول: مراجعه به دفترخانه ثبت ازدواج

نخستین گام در مسیر توقیف اموال از طریق اداره ثبت، مراجعه به همان دفترخانه رسمی ازدواجی است که عقد نکاح در آن ثبت شده است. در این مرحله، زوجه با در دست داشتن سند ازدواج و مدارک شناسایی معتبر، درخواست صدور اجرائیه مهریه را مطرح می کند. سردفتر پس از بررسی مدارک، اجرائیه ای را صادر کرده و آن را به آخرین نشانی قانونی زوج که در سند ازدواج قید شده است، ابلاغ می کند. این ابلاغیه، حاوی درخواست پرداخت مهریه و مهلتی ۱۰ روزه برای زوج است تا نسبت به پرداخت یا معرفی اموال اقدام کند.

گام دوم: تشکیل پرونده در اداره ثبت مربوطه

پس از صدور اجرائیه توسط دفترخانه و ابلاغ آن به زوج، زوجه باید با در دست داشتن اصل اجرائیه، مدارک شناسایی خود و هرگونه قبض یا سندی دال بر ابلاغ اجرائیه به زوج، به واحد اجرای اداره ثبت اسناد و املاک محل اقامت زوج یا محل وقوع اموال او مراجعه کند. در این مرحله، پرونده اجرایی تشکیل می شود. در اینجا، نقش زوجه در معرفی و شناسایی اموال زوج بسیار پررنگ است. هر چه اطلاعات دقیق تری از دارایی های زوج (مانند شماره حساب بانکی، پلاک خودرو، مشخصات ملک، سهام و…) ارائه شود، فرآیند توقیف اموال با سرعت و دقت بیشتری پیش خواهد رفت.

وظایف و مهلت های اداره ثبت:

• مهلت ۲ ماهه برای شناسایی و توقیف اموال: اداره ثبت موظف است ظرف مدت دو ماه از تاریخ تشکیل پرونده، نسبت به شناسایی و توقیف اموال معرفی شده توسط زوجه و یا اموالی که خود از طریق استعلامات مختلف (مانند استعلام از بانک مرکزی، اداره راهور، اداره ثبت اسناد و املاک) شناسایی می کند، اقدام نماید.
• مهلت ۶ ماهه برای اجرای مفاد سند و وصول مهریه: اگر اداره ثبت نتواند ظرف شش ماه از تاریخ درخواست اجراییه، مهریه را وصول کند یا اموال کافی برای آن را شناسایی و توقیف نماید، زوجه می تواند با اخذ گواهی از اداره ثبت، به دادگاه خانواده مراجعه کند.

نکات مهم در فرآیند اجرای ثبت

در مسیر توقیف اموال مهریه از طریق اجرای ثبت، آگاهی از نکات کلیدی می تواند به زوجه در پیشبرد کار کمک شایانی کند.

اموال قابل توقیف:

تقریباً هر نوع دارایی که به نام زوج باشد، می تواند مشمول توقیف قرار گیرد. از جمله مهم ترین آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• حساب بانکی: موجودی حساب های بانکی زوج در تمامی بانک ها و موسسات مالی.
• حقوق و دستمزد: بخشی از حقوق و دستمزد ماهانه کارمندان و کارگران، طبق قوانین مربوطه.
• خودرو: هرگونه وسیله نقلیه شخصی یا کاری که سند آن به نام زوج است.
• ملک: انواع املاک مسکونی، تجاری، اداری یا زمین به نام زوج.
• سهام و اوراق بهادار: سهام شرکت ها، اوراق مشارکت و سایر اوراق بهادار.
• سایر اموال منقول و غیرمنقول: مانند طلا، سکه، لوازم منزل (به جز مستثنیات دین) و هر دارایی ارزشمند دیگر.

مستثنیات دین: اموالی که قابل توقیف نیستند

قانون برای حمایت از حداقل زندگی افراد، برخی اموال را از شمول توقیف خارج کرده است که به آن ها مستثنیات دین گفته می شود. این اموال شامل:

• منزل مسکونی که عرفاً در شأن مدیون (زوج) باشد و مورد نیاز او و افراد تحت تکفل اوست.
• اثاثیه مورد نیاز زندگی که برای رفع حوائج ضروری مدیون و خانواده اش لازم است.
• آذوقه موجود به قدر احتیاج یک ماهه مدیون و افراد تحت تکفل او.
• وسایل و ابزار کار (شغل) مدیون که برای امرار معاش او ضروری است.
• مبلغی که از حقوق و دستمزد برای گذران زندگی ضروری است (طبق قانون).
• کتاب ها و ابزار علمی و پژوهشی متناسب با شأن مدیون.

مراحل توقیف اموال برای مهریه از طریق دادگاه

با وجود اولویت اداره ثبت، گاهی اوقات زوجه ناگزیر است برای وصول مهریه خود، راهی دادگاه خانواده شود. این اتفاق زمانی می افتد که تلاش های اداره ثبت به نتیجه نرسیده و گواهی عدم امکان وصول از آن اداره صادر شده باشد. در این بخش، به مراحل توقیف اموال برای مهریه از طریق دادگاه پرداخته می شود.

شرایط و زمان مراجعه به دادگاه

تنها زمانی که اداره ثبت پس از مهلت های قانونی (۲ ماه برای شناسایی و توقیف و ۶ ماه برای وصول) موفق به انجام وظایف خود نشود و گواهی عدم امکان وصول مهریه را صادر کند، زوجه می تواند با در دست داشتن این گواهی به دادگاه خانواده مراجعه کند. در واقع، این گواهی به منزله چراغ سبزی برای ورود پرونده به فاز قضایی است. پس از دریافت گواهی از اداره ثبت، زوجه مهلت قانونی برای مراجعه به دادگاه دارد که معمولاً شامل ۲۰ روز از تاریخ صدور گواهی است، البته این مدت ممکن است در رویه اجرایی تغییر کند، لذا مشاوره حقوقی اهمیت دارد.

گام اول: ثبت دادخواست مطالبه مهریه و توقیف اموال

برای شروع فرآیند قضایی، زوجه باید با مراجعه به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، دادخواست مطالبه مهریه و درخواست توقیف اموال همسر را ثبت کند. این دادخواست باید به صورت دقیق و مستدل تنظیم شود و شامل مشخصات کامل طرفین، میزان مهریه، وقایع مربوطه و درخواست های حقوقی زوجه باشد.

مدارک لازم برای ثبت دادخواست:

• گواهی عدم امکان وصول مهریه از اداره ثبت.
• اصل و کپی سند ازدواج.
• اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی زوجه.
• سایر مدارک و مستنداتی که ادعای زوجه را تقویت می کند.

گام دوم: روند رسیدگی در دادگاه خانواده یا شورای حل اختلاف

پس از ثبت دادخواست، پرونده به مرجع قضایی صالح ارسال می شود. مرجع رسیدگی بسته به میزان مهریه متفاوت است:

• شورای حل اختلاف: برای مهریه تا سقف ۲۰ میلیون تومان، پرونده به شورای حل اختلاف ارجاع داده می شود.
• دادگاه خانواده: برای مهریه با مبالغ بالای ۲۰ میلیون تومان، دادگاه خانواده صالح به رسیدگی است.

دادگاه یا شورا، وقت رسیدگی تعیین کرده و طرفین را برای جلسه دادرسی دعوت می کند. در این جلسه، ادله و مستندات طرفین بررسی شده و پس از آن، رأی مقتضی صادر می شود. رأی صادره، پس از ابلاغ به طرفین، مهلتی ۲۰ روزه برای اعتراض یا تجدید نظرخواهی دارد. پس از طی این مراحل و در صورت عدم اعتراض یا تأیید رأی در مراجع بالاتر، حکم قطعی می شود و آماده اجرا خواهد بود.

گام سوم: اجرای حکم دادگاه و توقیف اموال

با قطعی شدن رأی دادگاه مبنی بر محکومیت زوج به پرداخت مهریه، زوجه باید با مراجعه به واحد اجرای احکام دادگستری، درخواست صدور اجراییه و متعاقباً اجرای حکم را مطرح کند. واحد اجرای احکام، پس از بررسی پرونده، اقدام به صدور قرار توقیف اموال می کند. در این مرحله نیز، معرفی اموال توسط زوجه نقش مهمی دارد. مأمور اجرا پس از شناسایی اموال، آن ها را توقیف می کند. در صورت نیاز، اموال توسط کارشناس رسمی دادگستری ارزش گذاری شده و در نهایت، برای وصول مهریه، از طریق مزایده به فروش گذاشته می شوند.

توقیف انواع خاص اموال برای مهریه: از ملک تا حساب بانکی

قانون توقیف اموال برای مهریه دامنه گسترده ای از دارایی ها را در بر می گیرد. در حالی که فرآیند کلی توقیف ممکن است مشابه باشد، هر نوع دارایی دارای ظرافت ها و مراحل اجرایی خاص خود است که درک آن ها برای هر دو طرف پرونده ضروری است.

توقیف ملک برای مهریه

ملک (اعم از زمین، خانه، مغازه و…) یکی از رایج ترین انواع اموالی است که برای مهریه توقیف می شود. مراحل آن به این صورت است:

1. استعلام از اداره ثبت اسناد: ابتدا باید از اداره ثبت اسناد و املاک محل وقوع ملک استعلام گرفته شود تا مالکیت زوج بر ملک و همچنین وجود هرگونه رهن یا بازداشت قبلی تأیید شود.
2. صدور دستور توقیف: پس از تأیید مالکیت و عدم وجود موانع، دستور توقیف ملک صادر و به اداره ثبت اسناد و املاک مربوطه ابلاغ می شود تا ملک در سوابق ثبتی زوج توقیف شود.
3. نکات مهم:
   • ملک مشاع: اگر ملک به صورت مشاع (مشترک) باشد، تنها سهم زوج قابل توقیف خواهد بود.
   • ملک در رهن: اگر ملک در رهن (مثلاً بانک) باشد، ابتدا باید بدهی مربوط به رهن پرداخت شود یا زوجه با اطلاع از این موضوع، ملک را توقیف کند که در این صورت، طلب مرتهن (راهن) بر مهریه اولویت دارد.

توقیف خودرو برای مهریه

خودرو نیز مانند ملک، از دارایی های قابل توقیف برای مهریه است و مراحل خاص خود را دارد:

1. استعلام از راهنمایی و رانندگی: برای اطلاع از مالکیت زوج بر خودرو و همچنین سابقه توقیف یا خلافی های احتمالی، باید از پلیس راهنمایی و رانندگی (اجرائیات) استعلام گرفته شود.
2. صدور دستور توقیف پلاک و سند: پس از اطمینان از مالکیت، دستور توقیف پلاک و سند خودرو صادر و به مراکز مربوطه ابلاغ می گردد.
3. توقیف فیزیکی خودرو: در بسیاری از موارد، برای تضمین اجرای حکم، لازم است خودرو به صورت فیزیکی توقیف و به پارکینگ منتقل شود. این کار با همکاری نیروی انتظامی صورت می گیرد.

توقیف حقوق و دستمزد

اگر زوج کارمند یا حقوق بگیر باشد، بخشی از حقوق و دستمزد او نیز می تواند توقیف شود:

1. محدودیت های قانونی: طبق قانون، میزان توقیف حقوق و دستمزد دارای محدودیت هایی است. معمولاً یک چهارم حقوق و دستمزد کارکنان دولت و یک سوم حقوق و دستمزد سایر افراد می تواند توقیف شود، مشروط بر آنکه از حداقل حقوق و مزایای قانونی کمتر نباشد.
2. نحوه ابلاغ به کارفرما: دستور توقیف حقوق و دستمزد به کارفرما یا نهاد پرداخت کننده حقوق (مثلاً اداره، شرکت یا سازمان) ابلاغ می شود تا سهم مهریه از حقوق زوج کسر و به حساب زوجه واریز گردد.

توقیف حساب بانکی

موجودی حساب های بانکی زوج نیز از جمله اموالی است که به سرعت و سهولت نسبی قابل توقیف است:

1. استعلام از بانک مرکزی و بانک ها: برای شناسایی حساب های بانکی زوج، ابتدا از بانک مرکزی و سپس از بانک های مختلف استعلام گرفته می شود.
2. صدور دستور توقیف موجودی: پس از شناسایی حساب ها و موجودی آن ها، دستور توقیف موجودی حساب تا سقف مهریه صادر و به بانک مربوطه ابلاغ می شود. بانک مکلف است بلافاصله مبلغ توقیف شده را از حساب زوج مسدود و به حساب اجرای احکام یا زوجه واریز کند.

اقدامات پس از توقیف اموال و وصول مهریه

بعد از اینکه اموال زوج شناسایی و توقیف شدند، مراحل بعدی با هدف تبدیل این اموال به وجه نقد و پرداخت مهریه به زوجه آغاز می شود. این بخش از فرآیند، برای زوجه بسیار امیدوارکننده است، چرا که نشان دهنده نزدیکی به وصول حق قانونی اوست.

1. کارشناسی و ارزیابی اموال توقیف شده: پس از توقیف اموال، برای تعیین ارزش واقعی آن ها، کارشناس رسمی دادگستری برای ارزیابی اعزام می شود. این کارشناس با توجه به نوع و وضعیت مال (مثلاً موقعیت ملک، مدل و سال ساخت خودرو، وضعیت حساب بانکی)، قیمت کارشناسی را تعیین می کند. این ارزیابی مبنای قیمت گذاری در مراحل بعدی، از جمله مزایده، خواهد بود.
2. مراحل مزایده و فروش اموال: در صورتی که زوج پس از توقیف اموال، حاضر به پرداخت مهریه نباشد یا امکان پرداخت نقدی وجود نداشته باشد، اموال توقیف شده به مزایده گذاشته می شوند. آگهی مزایده در روزنامه های کثیرالانتشار یا سایر رسانه ها منتشر شده و زمان و مکان مزایده اعلام می گردد. متقاضیان می توانند با شرکت در مزایده، نسبت به خرید اموال اقدام کنند.
3. نحوه پرداخت مهریه به زوجه از محل فروش: پس از اتمام مزایده و فروش اموال توقیف شده، وجوه حاصل از فروش پس از کسر هزینه های اجرایی و کارشناسی، به حساب اجرای احکام واریز شده و از آنجا به زوجه پرداخت می گردد. اگر مبلغ حاصل از فروش بیش از مهریه و هزینه های اجرایی باشد، مابقی به زوج بازگردانده می شود. اگر نیز کمتر باشد، زوجه می تواند برای باقی مانده مهریه خود، دوباره درخواست توقیف سایر اموال زوج را مطرح کند یا در صورت عدم وجود مال دیگر، منتظر رفع اعسار زوج بماند.

چالش ها و نکات حقوقی مهم در مسیر توقیف اموال مهریه

مسیر مطالبه مهریه و توقیف اموال، گاه با چالش های حقوقی و اداری همراه است که آگاهی از آن ها می تواند به طرفین در مدیریت بهتر پرونده کمک کند.

دادخواست اعسار زوج

یکی از مهم ترین چالش ها برای زوجه، تقدیم دادخواست اعسار (نکول توانایی مالی) توسط زوج است.

• تعریف اعسار و شرایط پذیرش آن: اعسار به معنای ناتوانی مالی زوج در پرداخت مهریه به صورت یکجا است. زوج با ارائه دادخواست اعسار و معرفی شهود و مدارک مالی، تلاش می کند ثابت کند که توانایی پرداخت مهریه را ندارد یا قادر به پرداخت آن به صورت اقساطی است. پذیرش اعسار منوط به اثبات واقعی ناتوانی مالی زوج است.
• تأثیر اعسار بر فرآیند توقیف اموال: در صورت پذیرش اعسار، ممکن است حکم توقیف اموال لغو یا محدود شود و دادگاه زوج را به پرداخت مهریه به صورت اقساطی محکوم کند. این موضوع می تواند فرآیند وصول مهریه را طولانی تر کند، اما به معنای عدم وصول مهریه نیست.

فرار از دین

مقوله فرار از دین نیز از جمله مسائلی است که زوجه باید نسبت به آن هوشیار باشد.

• جرم فرار از دین و عواقب قانونی آن: اگر زوج قبل یا همزمان با درخواست مهریه، اقدام به انتقال اموال خود به نام دیگران (مثلاً اقوام یا دوستان) کند تا از پرداخت مهریه فرار کند، این عمل می تواند به عنوان جرم فرار از دین تلقی شود و دارای عواقب کیفری برای زوج است.
• روش های اثبات فرار از دین: اثبات فرار از دین نیاز به ارائه مستندات قوی دارد؛ از جمله تاریخ انتقال اموال، ذی نفعان انتقال، و هدف از این انتقال. زوجه می تواند با ارائه این مدارک، دادخواست ابطال معامله را مطرح و مجدداً نسبت به توقیف اموال اقدام کند.

نقش وکیل در فرآیند توقیف اموال مهریه

با توجه به پیچیدگی های قانونی و ظرایف اجرایی، حضور یک وکیل متخصص و باتجربه در امور خانواده می تواند بسیار راهگشا باشد.

• چرا باید وکیل گرفت؟ وکیل با آگاهی کامل از قوانین و بخشنامه های به روز، می تواند در تمامی مراحل از جمله تنظیم صحیح دادخواست ها، شناسایی اموال، پیگیری در اداره ثبت و دادگاه، و دفاع در برابر دادخواست اعسار زوج، به موکل خود یاری رساند.
• مزایای حضور وکیل در تسریع و صحت فرآیند: وکیل با تسلط بر رویه های اداری و قضایی، می تواند فرآیند را تسریع بخشد، از اشتباهات احتمالی جلوگیری کند و شانس موفقیت در وصول مهریه را افزایش دهد.

مدت زمان تقریبی فرآیند توقیف اموال

مدت زمان فرآیند توقیف اموال بسته به پیچیدگی پرونده، همکاری زوج، تعداد و نوع اموال و ترافیک کاری مراجع قضایی و ثبتی، بسیار متغیر است. اما به طور کلی، این فرآیند می تواند از چند ماه تا چند سال به طول بینجامد.

هزینه های دادرسی و اجرایی

برای شروع و پیگیری پرونده، هزینه هایی نظیر هزینه دادرسی، حق الاجرا، هزینه کارشناسی و در صورت لزوم، حق الوکاله وکیل وجود دارد. آگاهی از این هزینه ها و نحوه تأمین آن ها برای زوجه اهمیت دارد.

پرسش و پاسخ های متداول (FAQ)

آیا تمام اموال مرد قابل توقیف است؟

خیر، تمامی اموال مرد قابل توقیف نیستند. قانون، اموالی را به عنوان مستثنیات دین معرفی کرده که برای تأمین حداقل زندگی مدیون و خانواده اش ضروری هستند و قابل توقیف نیستند. این اموال شامل منزل مسکونی متناسب با شأن، اثاثیه ضروری زندگی، آذوقه یک ماهه، ابزار و وسایل کار، و بخشی از حقوق و دستمزد می شود.

اگر مرد اموالی نداشته باشد چه می شود؟

در صورتی که مرد هیچ مالی برای توقیف نداشته باشد و اعسار او در دادگاه اثبات شود، دادگاه حکم به تقسیط مهریه می دهد. در این حالت، زوج مکلف است مهریه را به صورت اقساط ماهانه یا دوره ای پرداخت کند. عدم پرداخت اقساط می تواند منجر به جلب زوج شود.

آیا می توان همزمان از طریق ثبت و دادگاه اقدام کرد؟

خیر، مطابق بخشنامه های جدید رئیس قوه قضاییه، زوجه ابتدا باید برای مطالبه مهریه به اداره ثبت مراجعه کند. تنها در صورتی که اداره ثبت ظرف مهلت های قانونی (۲ ماه برای شناسایی و ۶ ماه برای وصول) موفق به انجام وظایف خود نشود و گواهی عدم امکان وصول صادر کند، زوجه مجاز به مراجعه به دادگاه خواهد بود. بنابراین، امکان اقدام همزمان وجود ندارد و اولویت با اداره ثبت است.

مهریه عندالاستطاعه چگونه توقیف می شود؟

برای توقیف اموال در مهریه عندالاستطاعه، زوجه ابتدا باید در دادگاه خانواده، توانایی مالی (استطاعت) زوج را برای پرداخت مهریه اثبات کند. پس از اثبات استطاعت و صدور حکم از سوی دادگاه، فرآیند توقیف اموال مطابق با رویه های قانونی (ابتدا ثبت، سپس دادگاه) قابل پیگیری خواهد بود.

اگر شوهر قبل از توقیف، اموالش را منتقل کند، چه راهکاری وجود دارد؟

اگر شوهر با هدف فرار از پرداخت مهریه، اقدام به انتقال اموال خود کند، این عمل می تواند به عنوان فرار از دین تلقی شود. زوجه می تواند با ارائه مدارک و شواهد، دادخواست ابطال معامله یا معامله به قصد فرار از دین را به دادگاه تقدیم کند. در صورت اثبات، آن معاملات باطل شده و اموال مجدداً به دارایی زوج بازگشته و قابل توقیف برای مهریه خواهند بود.

توقیف اموال غیابی امکان پذیر است؟

بله، توقیف اموال غیابی امکان پذیر است. حتی اگر زوج در دسترس نباشد یا از فرآیند ابلاغ مطلع نشود (مثلاً آدرس نامعلوم باشد)، با طی مراحل قانونی ابلاغ و ثبت، همچنان می توان نسبت به توقیف اموال او اقدام کرد. این امر به ویژه در مواردی که زوجه اطلاعات کافی از اموال زوج داشته باشد، میسر است.

نتیجه گیری

در این مقاله، به بررسی جامع و کامل قانون توقیف اموال برای مهریه پرداختیم و گام های کلیدی در این فرآیند حقوقی را از مراجعه به دفترخانه و اداره ثبت تا پیگیری در دادگاه خانواده تشریح کردیم. آشکار است که مطالبه و وصول مهریه، مسیری پرپیچ وخم و نیازمند آگاهی دقیق از قوانین و رویه های اجرایی است. از تفاوت های مهریه عندالمطالبه و عندالاستطاعه گرفته تا بخشنامه های جدید و چالش های احتمالی مانند دادخواست اعسار یا فرار از دین، هر بخش از این فرآیند دارای جزئیات خاص خود است که نادیده گرفتن آن ها می تواند منجر به طولانی شدن یا حتی ناکامی در وصول حق شود.

برای زوجه ای که در مسیر مطالبه مهریه قرار دارد، داشتن دانش حقوقی کافی و به روز، به منزله داشتن نقشه ای راهنما در یک مسیر ناشناخته است. از سوی دیگر، زوج نیز با آگاهی از این قوانین، می تواند به بهترین شکل ممکن به تعهدات خود عمل کرده و از بروز مشکلات حقوقی بیشتر جلوگیری کند. با توجه به پیچیدگی ها و دغدغه هایی که در این زمینه وجود دارد، همواره توصیه می شود که در چنین مواردی، از مشورت و یاری یک وکیل متخصص و باتجربه در امور خانواده بهره مند شوید. این کار می تواند نه تنها به تسریع فرآیند کمک کند، بلکه از اتلاف وقت و انرژی و همچنین بروز خطاهای احتمالی جلوگیری کرده و شما را به بهترین نتیجه ممکن رهنمون سازد.