ایا درخواست طلاق از طرف زن مهریه تعلق میگیرد

این یک دغدغه ذهنی جدی برای بسیاری از بانوان است که اگر به هر دلیل مجبور به درخواست طلاق شوند، آیا حق مهریه خود را از دست خواهند داد؟ در پاسخ صریح به این پرسش باید گفت، خیر؛ صرف درخواست طلاق از سوی زن، حق مهریه او را ساقط نمی کند و مهریه در حقوق ایران به عنوان یک حق مالی مستقل و از لحظه جاری شدن عقد نکاح، به زن تعلق می گیرد.

مسیر طلاق، بی شک یکی از دشوارترین بزنگاه های زندگی مشترک است که می تواند احساسات مختلفی از جمله ترس و نگرانی را در دل افراد بیدار کند. به خصوص برای زنان، نگرانی در مورد حقوق مالی مانند مهریه، نفقه یا اجرت المثل، می تواند بار این مسیر را سنگین تر کند. در فرهنگ ما، مهریه همیشه جایگاه ویژه ای داشته و به عنوان پشتوانه ای برای زن محسوب می شود. اما این باور غلط که اگر زن متقاضی جدایی باشد، باید قید مهریه اش را بزند، متأسفانه بسیار رایج است و گاهی به دلیل همین تصورات نادرست، زنان از احقاق حقوق خود واهمه دارند. این مقاله تلاشی است تا با زبانی روشن و صمیمی، تمامی ابهامات را برطرف کرده و به شما کمک کند تا با آگاهی کامل گام بردارید و مسیر قانونی پیش رویتان روشن تر شود.

ماهیت حقوقی مهریه: چرا درخواست طلاق از طرف زن، مهریه را ساقط نمی کند؟

وقتی سخن از ازدواج و پیمان زناشویی به میان می آید، در کنار عشق و تعهد، مسئله مهریه نیز خودنمایی می کند. بسیاری آن را تنها یک توافق مالی می دانند، اما در نظام حقوقی ایران، مهریه جایگاهی فراتر از یک بدهی ساده دارد. می توان آن را به مثابه یک حق مالی مسلم و مستقل برای زن دانست که ریشه های عمیقی در فرهنگ و شرع ما دارد. از همان لحظه ای که صیغه عقد نکاح جاری می شود و زن و مرد پیمان زناشویی می بندند، مهریه به صورت قانونی و شرعی به ملکیت زن در می آید. این بدان معناست که زن از همان لحظه، مالک تمام مهریه ای است که در سند ازدواج قید شده، حتی اگر هنوز زندگی مشترک آغاز نشده باشد و حتی اگر مرد تا پایان عمر خود آن را پرداخت نکند.

این حق مالکیت، چه زن در خانه همسرش باشد و چه نباشد، چه از او تمکین کند و چه نکند، همچنان پابرجاست. این ویژگی مهریه است که آن را از بسیاری دیگر از حقوق مالی زن متمایز می کند. به عبارت دیگر، اصل بر این است که مهریه، تحت هر شرایطی، حق زن است. حال تصور کنید زنی به هر دلیلی، زندگی مشترک را طاقت فرسا یافته و تصمیم به جدایی می گیرد. آیا این تصمیم شخصی او برای درخواست طلاق، می تواند حقی را که از همان ابتدا به او تعلق گرفته است، از بین ببرد؟ قانون پاسخ روشنی به این پرسش می دهد: خیر. درخواست طلاق از سوی زن، به خودی خود، ذره ای از اصل مهریه او کم نمی کند. این حق همچون ریشه ای محکم در بستر قانون، ثابت و پابرجاست.

تفاوت مهریه با سایر حقوق مالی زن

برای فهم عمیق تر جایگاه مهریه، لازم است آن را از سایر حقوق مالی زن تفکیک کنیم. حقوقی چون نفقه، اجرت المثل ایام زوجیت و نحله، هرچند مهم و قابل مطالبه اند، اما با مهریه تفاوت های اساسی دارند و شرایط تعلق آن ها متفاوت است. مثلاً، نفقه به هزینه های زندگی زن شامل خوراک، پوشاک، مسکن و درمان اطلاق می شود که مرد موظف به پرداخت آن در طول زندگی مشترک و در صورت تمکین زن است. اگر زن بدون عذر موجه از تمکین سر باز زند، نفقه به او تعلق نمی گیرد. اما این شرایط بر مهریه هیچ اثری ندارد. مهریه، چه زن تمکین کند و چه نکند، برقرار است.

اجرت المثل ایام زوجیت و نحله نیز حقوقی هستند که در صورت طلاق، به زن تعلق می گیرند؛ به این صورت که اگر طلاق به درخواست مرد و بدون دلیل موجه باشد و زن کارهایی را در منزل شوهر انجام داده باشد که شرعاً بر او واجب نبوده، می تواند اجرت المثل آن را مطالبه کند. نحله نیز مبلغی است که قاضی با توجه به مدت زندگی مشترک و توان مالی مرد برای زن تعیین می کند. این حقوق، بر خلاف مهریه، تنها در شرایط خاصی و معمولاً در زمان طلاق قابل مطالبه اند و ارتباطی به عقد اولیه ندارند. اما مهریه، درست از همان لحظه عقد، یک بدهی قطعی و حال شده بر ذمه مرد است که زن می تواند در هر زمان آن را مطالبه کند، حتی در طول زندگی مشترک و بدون نیاز به جدایی.

بررسی سناریوهای مختلف طلاق از طرف زن و تاثیر آن بر مهریه

تصور کنید که در یک مسیر پر پیچ و خم زندگی، هر پیچ و خم، سناریویی جدید را پیش رو قرار می دهد. در مسیر طلاق نیز، هر موقعیت و شرایطی می تواند تأثیر متفاوتی بر حقوق و تعهدات طرفین، به ویژه مهریه داشته باشد. اینکه زن با چه دلیلی و تحت چه عنوانی درخواست طلاق می دهد، می تواند در عمل، روند مطالبه مهریه و چگونگی دریافت آن را دستخوش تغییر کند، هرچند که اصل حق مهریه همچنان محفوظ است. در ادامه به بررسی دقیق تر این سناریوها می پردازیم تا مسیر پیش روی شما روشن تر شود.

طلاق به درخواست زن به دلیل دلایل موجه (عسر و حرج)

یکی از مهمترین دلایلی که زن می تواند با استناد به آن، دادخواست طلاق دهد و همزمان مهریه کامل خود را نیز مطالبه کند، وجود عسر و حرج است. عسر و حرج به معنای شرایطی است که ادامه زندگی مشترک برای زن غیرقابل تحمل و دشوار باشد؛ وضعیتی که دیگر توانایی تحمل آن را نداشته باشد و ادامه آن، سلامت جسمی یا روحی او را به خطر اندازد. قانون، مصادیق متعددی برای عسر و حرج برشمرده است تا زنان بتوانند در صورت مواجهه با این مشکلات، راهی برای رهایی پیدا کنند.

این مصادیق شامل موارد مختلفی می شود که برخی از رایج ترین آن ها عبارتند از: ترک زندگی مشترک توسط مرد به مدت حداقل شش ماه متوالی یا نه ماه متناوب در یک سال بدون عذر موجه، اعتیاد مرد به مواد مخدر یا الکل که به اساس زندگی خانوادگی لطمه بزند و ادامه زندگی را برای زن دشوار کند، محکومیت قطعی مرد به حبس پنج سال یا بیشتر، ضرب و شتم یا سوءرفتار مستمر مرد که برای زن قابل تحمل نباشد، ابتلا به بیماری های صعب العلاج و غیرقابل درمان که زندگی مشترک را مختل کند، یا حتی عدم پرداخت نفقه به مدت طولانی. در تمام این موارد، اگر زن بتواند در دادگاه ثابت کند که در شرایط عسر و حرج قرار دارد و ادامه زندگی برای او ناممکن است، دادگاه حکم طلاق را صادر می کند و در این شرایط، زن حق دارد مهریه کامل خود را نیز مطالبه کند و این درخواست طلاق، تأثیری بر حق او ندارد. این یعنی زن هم می تواند از زندگی ای که برایش رنج آور شده رها شود و هم پشتوانه مالی خود را حفظ کند.

طلاق خلع و مبارات

در دنیای حقوقی طلاق، دو نوع خاص از طلاق وجود دارد که در آن ها، زن برای رهایی از زندگی مشترک، حاضر به بذل یا بخشیدن مالی به همسرش می شود. این دو نوع، طلاق خلع و طلاق مبارات هستند. شاید این سوال پیش آید که اگر زن از حق مهریه خود بگذرد، آیا به این معناست که مهریه به او تعلق نمی گرفته؟ پاسخ منفی است. در این موارد، مهریه همچنان حق زن است، اما او با اختیار و رضایت کامل خود، بخشی یا تمام آن را به مرد می بخشد تا رضایت او را برای طلاق جلب کند. این بذل، یک اجبار قانونی نیست، بلکه یک توافق برای پایان دادن به زندگی مشترک است.

طلاق خلع زمانی اتفاق می افتد که زن از زندگی با مرد کراهت (نفرت) داشته باشد و در ازای طلاق، مالی را به مرد ببخشد. این مال می تواند مهریه او، یا بخشی از آن، یا حتی مال دیگری باشد. میزان این مال باید کمتر، مساوی یا بیشتر از مهریه باشد. در این نوع طلاق، زن برای رهایی، حاضر به فداکاری مالی می شود. طلاق مبارات نیز شباهت هایی به خلع دارد، با این تفاوت که کراهت طرفین متقابل است؛ یعنی هم زن و هم مرد از یکدیگر کراهت دارند و برای طلاق توافق می کنند. در طلاق مبارات، مالی که زن می بخشد، نباید بیشتر از مهریه او باشد.

نکته مهم در طلاق خلع و مبارات این است که این طلاق ها، رجعی هستند و زن می تواند در مدت عده (سه ماه و ده روز پس از طلاق) به آن بذل خود رجوع کند. یعنی اگر زن در مدت عده پشیمان شود و بگوید من از بخشش مالی ام پشیمان شدم، طلاق به رجعی تبدیل می شود و مرد می تواند در صورت تمایل به زندگی مشترک، به همسرش رجوع کند و دوباره با او زندگی کند. این نشان می دهد که حتی در این نوع طلاق ها نیز، حق مهریه زن کاملاً از بین نمی رود، بلکه در حالتی تعلیقی قرار می گیرد که با تصمیم زن در مدت عده، می تواند دوباره فعال شود.

طلاق توافقی

طلاق توافقی، همان طور که از نامش پیداست، بر پایه توافق و تفاهم زوجین بنا شده است. در این نوع طلاق، زن و مرد با یکدیگر بر سر تمامی مسائل مربوط به جدایی، از جمله حضانت فرزندان، نفقه، جهیزیه و البته مهریه، به تفاهم می رسند. در این میان، مهریه نیز جزء مواردی است که زوجین می توانند درباره آن تصمیم گیری کنند.

در طلاق توافقی، ممکن است زن برای تسریع بخشیدن به فرآیند جدایی و جلب رضایت مرد برای طلاق، تصمیم بگیرد که بخشی یا حتی تمام مهریه خود را به او ببخشد. این بخشش، نه به دلیل سلب قانونی حق مهریه، بلکه به واسطه توافق و اختیار کامل خود زن صورت می گیرد. یعنی زن آگاهانه و با میل خود از این حق مالی می گذرد تا به هدف اصلی اش که طلاق است، دست یابد. این یک معامله حقوقی است که در آن، زن در ازای به دست آوردن خواسته خود، یعنی جدایی سریع و بدون دردسر، از بخشی از حقوق مالی اش صرف نظر می کند. بنابراین، در طلاق توافقی، تعیین تکلیف مهریه به خواست و توافق زوجین بستگی دارد و قانون، در صورتی که این توافق با رضایت کامل طرفین باشد، آن را محترم می شمارد.

طلاق در دوران عقد و قبل از رابطه زناشویی (باکره بودن زن)

دوران عقد، دوره ای است که زن و مرد به صورت قانونی به هم محرم هستند، اما هنوز ممکن است زندگی مشترک را آغاز نکرده باشند یا نزدیکی (رابطه زناشویی) بین آن ها صورت نگرفته باشد. اگر در این دوران، زن درخواست طلاق دهد و ثابت شود که او باکره است و رابطه زناشویی با همسرش نداشته، قانون حکم ویژه ای برای مهریه تعیین کرده است.

در چنین شرایطی، زن مستحق نصف مهریه تعیین شده در عقدنامه است. این حکم به تنصیف مهریه معروف است. به عنوان مثال، اگر مهریه ۱۰۰ سکه طلا باشد و زن در دوران عقد و قبل از نزدیکی درخواست طلاق دهد، می تواند ۵۰ سکه طلا را مطالبه کند. این قاعده، یک استثنا بر اصل کلی مهریه است که بر مالکیت کامل مهریه از لحظه عقد تأکید دارد، اما با هدف حمایت از زن و مرد در شرایط خاص دوران عقد و قبل از شروع کامل زندگی زناشویی وضع شده است. اگر مرد بخشی از مهریه را پیش از این پرداخت کرده باشد، در صورت تنصیف، می تواند مازاد بر نصف را از زن پس بگیرد. این شرایط نشان می دهد که حتی در این حالت خاص نیز، حق مهریه به طور کامل از بین نمی رود، بلکه صرفاً به نصف کاهش می یابد.

چه زمانی ممکن است زن مهریه را دریافت نکند یا بخشی از آن را از دست بدهد؟ (شفاف سازی سوءتفاهمات)

شایعات و تصورات غلط بسیاری در مورد مهریه و شرایط تعلق آن وجود دارد که می تواند ذهن افراد را آشفته کند. برخی به اشتباه گمان می کنند که در صورت وقوع اتفاقات خاص یا رفتارهای مشخصی از سوی زن، حق مهریه او به طور کامل از بین می رود. در این بخش، قصد داریم این سوءتفاهمات را روشن کنیم و به شما بگوییم که در عمل، جز در موارد بسیار نادر و خاص، مهریه از زن سلب نمی شود.

بذل یا بخشش مهریه با رضایت کامل زن

تنها حالتی که زن ممکن است مهریه را به طور کامل یا بخشی از آن را دریافت نکند، زمانی است که خود او با رضایت کامل و آگاهی از حقوقش، اقدام به بذل یا بخشش مهریه کند. این بخشش می تواند در قالب طلاق خلع یا مبارات صورت گیرد که پیش تر توضیح داده شد، یا حتی در یک توافق جداگانه و بدون ارتباط مستقیم با طلاق. مهم این است که این تصمیم، کاملاً آزادانه و بدون هیچ گونه اجبار یا فشاری از سوی دیگری باشد. مانند این می ماند که شما مالک یک دارایی ارزشمند هستید و تصمیم می گیرید آن را به کسی ببخشید؛ این تصمیم از مالکیت شما نشأت می گیرد نه از سلب حق مالکیت.

در طلاق خلع، همان طور که گفتیم، زن برای رهایی از زندگی مشترک، مالی را می بخشد. اما یک تفاوت ظریف و مهم وجود دارد: در خلع، زن می تواند در مدت عده، به این بخشش خود رجوع کند. اما اگر زن مهریه اش را به صورت بخشش مطلق (ابراء ذمه زوج) و خارج از چارچوب طلاق خلع یا مبارات ببخشد، دیگر امکان رجوع به آن را ندارد و این بخشش دائمی خواهد بود. بنابراین، آگاهی از تفاوت این دو نوع بخشش برای زن بسیار حیاتی است تا با دید باز اقدام کند و بعدها دچار پشیمانی نشود.

شروط ضمن عقد

ممکن است در زمان عقد نکاح، شروطی به صورت قانونی و با توافق هر دو طرف در عقدنامه گنجانده شود. از لحاظ نظری، این امکان وجود دارد که شرطی مبنی بر اسقاط حق مهریه در شرایط خاصی درج شود. اما در عمل، این گونه شروط بسیار نادر و استثنایی هستند و کمتر در عقدنامه های رایج دیده می شوند. چرا که مهریه، یک حق ذاتی و مهم برای زن تلقی می شود و کمتر زنی حاضر به امضای سندی است که از ابتدا حق مهریه او را سلب کند. در صورتی که چنین شرطی وجود داشته باشد، باید کاملاً واضح، صریح و بدون ابهام قید شده باشد و زن نیز با آگاهی کامل آن را پذیرفته باشد تا اعتبار قانونی پیدا کند. بنابراین، صرف شنیدن این موضوع نباید باعث نگرانی شود، زیرا وقوع آن بسیار اندک است.

موارد بسیار خاص و نادر حقوقی (مثال: اثبات صوری بودن عقد)

در عالم حقوق، همیشه استثنائات و موقعیت های بسیار خاصی وجود دارد که ممکن است منجر به نتایجی غیرمنتظره شوند. یکی از این موارد بسیار نادر، اثبات صوری بودن عقد نکاح است. یعنی اگر در دادگاه ثابت شود که عقد ازدواج از ابتدا تنها به قصد فریب یا مقاصد دیگری (غیر از تشکیل خانواده و زندگی مشترک) منعقد شده و هیچ قصد جدی برای زندگی زناشویی وجود نداشته است، ممکن است مهریه به زن تعلق نگیرد. اما باید تأکید کرد که این موارد به شدت کم یاب هستند و اثبات صوری بودن عقد، کار بسیار دشواری است که نیاز به ادله و مدارک قوی دارد و به هیچ وجه به معنای سلب حق مهریه در حالت عمومی و طبیعی ازدواج ها نیست. این شرایط بیشتر شبیه به حکایت های حقوقی نادر هستند تا قواعد عمومی.

رد فرضیه خیانت زن و سلب مهریه

یکی از بزرگترین و رایج ترین سوءتفاهمات در جامعه ما، این باور غلط است که اگر زن مرتکب خیانت شود، حق مهریه او از بین می رود یا مرد می تواند از پرداخت آن خودداری کند. لازم است به صراحت و قاطعیت اعلام شود که خیانت زن، به خودی خود و طبق قوانین ایران، به هیچ وجه باعث سلب حق مهریه او نمی شود. مهریه یک حق مالی است که به محض وقوع عقد، به ذمه مرد تعلق می گیرد و ارتباطی به رفتار زن پس از عقد یا وفاداری او ندارد. حتی اگر زن مرتکب رفتارهایی شود که از نظر اخلاقی یا شرعی ناپسند تلقی شوند، این موضوع نمی تواند حقی را که قانون برای او شناخته است، زایل کند.

تصور کنید که مهریه، مانند سندی است که از همان ابتدای ازدواج در دستان زن قرار می گیرد. این سند، با اعمال و رفتارهای بعدی زن از اعتبار ساقط نمی شود. البته، رفتار زن ممکن است در تصمیم گیری های دیگر دادگاه (مانند حق حضانت یا نفقه) تأثیرگذار باشد، اما هرگز به حق مهریه او لطمه ای وارد نمی کند. تنها در صورتی که این موضوع در قالب یک توافق صریح و کتبی بین زن و مرد (مثلاً در یک طلاق توافقی یا خلع که زن برای جلب رضایت مرد از مهریه می گذرد) مطرح شود، مهریه می تواند بخشیده شود، نه به دلیل خیانت، بلکه به دلیل توافق. بنابراین، این باور غلط را باید از ذهن پاک کرد و بدانیم که مهریه، در هر صورت، حق قانونی و مالی زن است.

روند قانونی مطالبه مهریه در صورت درخواست طلاق از طرف زن

حال که دانستیم مهریه در اصل، حقی غیرقابل انکار برای زن است، حتی اگر او درخواست طلاق داده باشد، وقت آن است که با روند قانونی مطالبه این حق آشنا شویم. طی کردن این مسیر می تواند پیچیدگی های خاص خود را داشته باشد، اما با آگاهی و راهنمایی درست، می توان آن را با موفقیت پیمود. در ادامه، گام های اصلی این فرآیند را برایتان روشن می کنیم تا بدانید چه انتظاری باید داشته باشید و چگونه می توانید حق خود را پیگیری کنید.

ثبت دادخواست مطالبه مهریه و نقش دادگاه خانواده

اولین گام برای مطالبه مهریه، ثبت دادخواست در محاکم قضایی است. زن می تواند این دادخواست را به صورت همزمان با دادخواست طلاق خود یا به صورت جداگانه ارائه دهد. در گذشته، این امر از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی انجام می شد و امروزه نیز روال به همین شکل است. دادخواست باید شامل اطلاعات کامل زوجین، میزان مهریه مطالبه شده و درخواست صدور حکم برای پرداخت آن باشد. دادگاه خانواده، مرجع رسیدگی به این دعاوی است و قاضی با بررسی مدارک و شواهد، حکم لازم را صادر می کند.

در بسیاری از موارد، زن می تواند پیش از دادخواست طلاق، از طریق اجرای ثبت نیز برای مطالبه مهریه اقدام کند. این روش معمولاً سریع تر و کم هزینه تر است، زیرا نیازی به تشکیل جلسات متعدد دادگاه ندارد. در این صورت، ابتدا زن به دفترخانه رسمی که ازدواج در آن ثبت شده مراجعه کرده و تقاضای صدور اجرائیه مهریه می کند. پس از ابلاغ اجرائیه به مرد، او مهلتی برای پرداخت مهریه خواهد داشت و در صورت عدم پرداخت، می توان از طریق اجرای ثبت، اموال او را توقیف کرد. این دو مسیر (دادگاه و اجرای ثبت) به موازات هم قابل پیگیری هستند و انتخاب هر یک بستگی به شرایط و تشخیص وکیل دارد.

نحوه توقیف اموال و استعلام دارایی های مرد

یکی از راه های موثر برای اطمینان از دریافت مهریه، توقیف اموال مرد است. پس از صدور حکم یا اجرائیه مهریه، زن می تواند درخواست توقیف اموال همسرش را به دادگاه یا اجرای ثبت ارائه دهد. این اموال می تواند شامل حساب های بانکی، حقوق ماهانه، خودرو، ملک، سهام و هرگونه دارایی منقول یا غیرمنقول دیگر باشد. برای شناسایی این اموال، می توان از دادگاه درخواست استعلام دارایی کرد. دادگاه از مراجعی مانند بانک مرکزی، اداره ثبت اسناد و املاک، اداره راهنمایی و رانندگی، بورس اوراق بهادار و… استعلام می گیرد تا کلیه اموال و دارایی های مرد شناسایی و در صورت لزوم، توقیف شوند.

این توقیف تا زمان پرداخت مهریه یا تعیین تکلیف آن توسط دادگاه ادامه خواهد داشت. هدف از این اقدام، تضمین حق زن و جلوگیری از نقل و انتقال اموال توسط مرد به قصد فرار از پرداخت مهریه است. با این حال، باید توجه داشت که تمام اموال مرد قابل توقیف نیستند و مواردی تحت عنوان مستثنیات دین وجود دارد که قانون، آن ها را برای ادامه زندگی ضروری دانسته و اجازه توقیفشان را نمی دهد.

مبحث اعسار و تقسیط مهریه برای مرد

گاهی اوقات، مرد توانایی مالی برای پرداخت یکجای تمام مهریه را ندارد. در چنین شرایطی، قانون این امکان را به مرد می دهد تا با ارائه دادخواست اعسار به دادگاه، تقاضای تقسیط مهریه کند. اعسار به معنای ناتوانی مالی و عدم استطاعت بر پرداخت دین است. مرد باید در دادگاه ثابت کند که دارایی کافی برای پرداخت مهریه به صورت یکجا را ندارد.

اگر دادگاه اعسار مرد را تأیید کند، مبلغی را به عنوان پیش قسط (معمولاً بین یک تا ده سکه) تعیین می کند و مابقی مهریه را به صورت اقساط ماهیانه یا دوره ای مشخص می نماید. تعیین میزان پیش قسط و اقساط با توجه به توان مالی مرد، تعداد سکه های مهریه، شغل و درآمد او توسط قاضی صورت می گیرد. این امر به معنای نادیده گرفتن حق زن نیست، بلکه راهی برای تعدیل فشار مالی بر مرد و تضمین دریافت تدریجی مهریه برای زن است، تا هم مرد از فشار مالی سنگین رها شود و هم زن به حق خود برسد، هرچند با تأخیر. این روند نشان دهنده آن است که قانون به هر دو طرف ماجرا، از منظر حقوقی، نگاهی جامع دارد.

معرفی مستثنیات دین (اموالی که بابت مهریه قابل توقیف نیستند)

همان طور که اشاره شد، قانون برای جلوگیری از بی خانمان شدن یا از بین رفتن حداقل های زندگی مرد، برخی اموال را از دایره توقیف مستثنی کرده است. این اموال که به آن ها مستثنیات دین گفته می شود، حتی در صورت مطالبه مهریه، قابل توقیف و فروش نیستند. این حکم، برای حفظ کرامت و بقای زندگی فردی است که بدهکار شناخته شده است. از جمله مهمترین مستثنیات دین می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. منزل مسکونی که عرفاً در شأن بدهکار و خانواده او باشد و تنها محل سکونت آن ها باشد.
2. اثاثیه مورد نیاز زندگی که برای رفع نیازهای ضروری بدهکار و افراد تحت تکفل او لازم باشد.
3. کتب و ابزار علمی و تحقیقاتی برای اهل علم و تحقیق متناسب با شأن آن ها.
4. ابزار و وسایل کار و کسب و تجارت برای امرار معاش.
5. تلفن مورد نیاز بدهکار.
6. مبلغی که در صورت عدم وجود منزل مسکونی، برای اجاره مسکن ضروری باشد.

این موارد، به مرد این امکان را می دهد که با وجود بدهی مهریه، بتواند حداقل های زندگی خود و خانواده اش را حفظ کند. این یک تعادل ظریف بین حقوق زن برای دریافت مهریه و حقوق مرد برای ادامه زندگی آبرومندانه است که قانون تلاش کرده آن را برقرار سازد. این یعنی حتی در پیچیده ترین شرایط، قانون تلاش می کند تا هیچ یک از طرفین به ورطه نابودی و از دست دادن حداقل های زندگی نیفتند.

نتیجه گیری

در این سفر حقوقی، تلاش شد تا به یکی از مهمترین و پرتکرارترین پرسش های ذهنی زنان، یعنی ایا درخواست طلاق از طرف زن مهریه تعلق میگیرد، با دقت و شفافیت پاسخ داده شود. همان طور که مرور شد، اصل بنیادین در حقوق ایران این است که مهریه، به محض جاری شدن عقد نکاح، حق مسلم و قطعی زن محسوب می شود و صرف درخواست طلاق از سوی او، این حق را ساقط نمی کند. این بدان معناست که زن، چه با دلایل موجه (عسر و حرج) خواستار طلاق باشد و چه در مسیر طلاق توافقی یا خلع قرار گیرد، مالک مهریه خود است و فقط در صورتی می تواند از آن محروم شود که با اختیار و آگاهی کامل، آن را ببخشد.

باورهای غلطی چون سلب مهریه به دلیل خیانت زن، هیچ مبنای قانونی ندارند و باید این سوءتفاهمات را اصلاح کرد. هر پرونده طلاق، داستانی منحصربه فرد با جزئیات و شرایط خاص خود را دارد و نمی توان با یک نسخه برای همه پیچید. در این مسیر پر چالش و گاه مبهم، آگاهی از حقوق قانونی و مشاوره با یک وکیل متخصص خانواده، نه تنها یک انتخاب، بلکه یک ضرورت است. یک وکیل کارآزموده می تواند با بررسی دقیق وضعیت شما، بهترین راهکار قانونی را پیشنهاد دهد و کمک کند تا با کمترین دغدغه و بیشترین اطمینان، به حقوق قانونی خود دست یابید و مسیر آینده زندگی تان را با قدم هایی محکم تر و آگاهانه تر طی کنید.