تهران قدیم | «قبرستان ممنوعه تهران» کجاست و مدیریت آن با چه کسانی است؟ / عکس

به گزارش فیلوپ، قبرستان ممنوعه تهران، که با نام قبرستان دولاب نیز شناخته می شود، یک گورستان قدیمی مربوط به مسیحیان است. در واقع این قبرستان باغی بزرگ در اتوبان شهید محلاتی، بین خیابان های شهید رضایی و مستفیذ است که در میان اهالی به نام قبرستان «دولاب» شناخته می شود. این گورستان محل دفن مسیحیان کشورهای فرانسه، ایتالیا، روسیه و لهستان است که در سال های دور در ایران زندگی می کردند و در این کشور نیز از دنیا رفته اند. تعدادی از این افراد سرباز و بخشی دیگر افراد غیرنظامی بوده اند که در بین آن ها اشخاص مشهور نیز دیده می شود.

به گزارش همشهری آنلاین، افرادی که در این قبرستان به خاک سپرده شده اند، ملیت های مختلفی دارند. ملیت هر فرد با یک پرچم بر روی قبر مشخص شده است. بر روی سنگ قبرها نیز علایمی چون صلیب یا تصویری از یک بانوی غمگین دیده می شود. افرادی که در این قبرستان آرمیده اند، سربازان گمنام روسیه و لهستانی هایی هستند که در جنگ جهانی دوم در راه برگشت به وطن جانشان را از دست داده اند. تعدادی از قبرها نیز مربوط به کنت های فرانسوی، شاهزاده های گرجی و پزشکان دربار قاجار و پهلوی است. افراد مشهوری مانند «اوانس اوگانیانس» اولین کارگردان سینمای ایران و موسس اولین مدرسه بازیگری در ایران، «شاهین سرکیسیان» موسس تیاتر مدرن در ایران، «کنت دو مونت فرت» اولین رییس پلیس ایران، «ولادیسلاو هورودکی» معمار اهل لهستان، «ولادیمیر گاردایستکی» معمار ایستگاه راه آهن تهران، «آلفرد ژان بانیست لومر» موسیقی دان نظامی فرانسوی مربوط به دوران ناصرالدین شاه قاجار که نخستین سرود ملی ایران را ساخت، «دکتر کلوکه» پزشک فرانسوی محمدشاه قاجار و «دکتر تولوزان» پزشک مخصوص ناصرالدین شاه که از جمله اقدامات او در ایران می توان به بهداشت عمومی و تشکیل مجلس حفظ الصحه اشاره کرد.

اولین قبر متعلق به پزشک مخصوص دربار
این محدوده در گذشته های دور زمین کشاورزی بود که بعدها تبدیل به قبرستان شد. اولین فردی که در این منطقه به خاک سپرده شد، دکتر «کلوکه» پزشک اختصاصی محمدشاه و ناصرالدین شاه قاجار بود. «کلوکه» در سال1855 در این خاک دفن شد. بعدها دکتر تولوزان، یکی از پزشکان فرانسوی دربار قاجار، زمین های این منطقه را خرید و آن را به گورستان مسیحیان مقیم تهران تبدیل کرد. بخش های مختلف این گورستان توسط سفارت های فرانسه، ایتالیا و لهستان خریداری شد و اکنون آنها این محل را مدیریت می کنند.

قبرستان دولاب بیش از 75 هزار مترمربع مساحت دارد و دارای 5 بخش مختلف است. هرکدام از این بخش ها ورودی جداگانه ای دارند. در میان قبرستان نیز یک خیابان وجود دارد که این 5 بخش را به دو قسمت شرقی و غربی تقسیم می کند. سه بخش کاتولیک، ارتدوکس و ارامنه گریگوری در قسمت شرقی و دو بخش ارامنه کاتولیک و آشوری های کلدانی در قسمت غربی قبرستان دولاب قرار دارد. بزرگ ترین بخش قبرستان دولاب مربوط به ارامنه است که حدود 44 هزار مترمربع را در برمی گیرد. اغلب افرادی که در این بخش مدفون شده اند، ارامنه ایرانی هستند که در بین آن ها افراد نامی و سرشناسی چون شاهین سرکیسیان، آرام گارونه، اسراییل ساهاکیان، زورا ساگینیان، مارکار قارابگیان، نیکلای لاوری و نیکوکاران درمانگاه خیریه آودیسیان دیده می شوند. قدیمی ترین سنگ قبر این بخش مربوط به سال 1375 است. پس از آن تدفین در این قبرستان از طرف شهرداری تهران ممنوع اعلام شد.

ترسناک ترین بخش قبرستان
مسیحیان ارتدوکس در بخش ارتدوکس های قبرستان دولاب دفن شده اند که از مشهورترین آن ها می توان به نیکولای مارکف معمار و آنتوان سوروگین عکاس اشاره کرد. این افراد هر دو روسی بوده اند و اصالت گرجی داشتند. در قسمت ورودی این بخش یک آرامگاه دیده می شود که با معماری گرجی و به شکل کلیسا ساخته شده است. این آرامگاه به مینادورا خوشتاریا، همسر آکاکی خوشتاریا تعلق دارد. آکاکی خوشتاریا تاجر گرجی است که امتیاز استخراج نفت شمال ایران را از دربار قاجار دریافت کرده و در این منطقه مشغول فعالیت بود. همچنین قسمت دیگری از قبرستان دولاب، که با عنوان ترسناک ترین بخش شناخته می شود، مربوط به 26 مهندس ایتالیایی است. مهندسین معدنی که در سال های 1936 تا 1943 در ایران کار می کردند و همین جا جان خود را از دست دادند. قبرهای این افراد در زیرزمین و لای دیوارها قرار دارد و سنگ قبر آن ها نیز به صورت ایستاده دوتادور این دیوارهای نصب شده است.

در واقع برای ورود به این بخش باید از میان مردگانی ایستاده عبور کنید که کمی ترسناک است. از سوی دیگر حدود 14هزار و 200 مترمربع از قبرستان متعلق به کاتولیک هاست. در این بخش قبر افراد مشهوری چون دکتر کلوکه، دکتر جمشید اعلم و ولادیمیر گاردایستکی دیده می شود. اکنون قبرستان ممنوعه توسط سفارت خانه های مربوطه مانند روسیه، لهستان، فرانسه و شورای خلیفه گری ارامنه مدیریت می شود. یک خانواده در این قبرستان زندگی می کنند که نگهبانی از قبرستان را بر عهده دارند.

233233