ترامپ و تاکتیک «شناسایی از طریق نبرد»/ آمریکا صندلی اروپا را از پشت میز مذاکره برداشت

به گزارش خبرگزاری فیلوپ، «واقع‌بینی» و «واقع‌گرایی» کلماتی هستند که این روز‌ها از حلقه معتمدان کاخ سفید به بیرون درز می‌کند و به‌خودی‌خود به حذف گزینه‌هایی منجر می‌شود که ازنظر دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا اضافی و دست‌وپا گیر هستند. در تازه‌ترین مورد هم صندلی اروپا از پشت میز مذاکره‌ای که قرار است میان‌بر صلح میان روسیه و اوکراین باشد، برداشته شد.

وقتی در کنفرانس امنیتی مونیخ از «کیث کلاگ» نماینده ویژه ریاست‌جمهوری آمریکا در امور اوکراین پرسیدند که چشم‌انداز حضور اروپایی‌ها پشت این میز چیست؛ به‌صراحت جواب داد: «من از مکتب واقع‌گرایی هستم و به گمانم چنین چیزی اتفاق نمی‌افتد.»

جالب آنکه همین اروپایی‌هایی که از روند مذاکرات صلح اوکراین خط زده شده‌اند؛ از سوی سکان‌دار جدید کاخ سفید موظف به تضمین امنیت کی‌یف شده‌اند.

البته رهبران قاره سبز پیشتر وقتی شنیدند دونالد ترامپ بدون جویا شدن نظر آنها، با ولادیمیر پوتین همتای روس تلفنی صحبت و آغاز رسمی مذاکرات صلح را اعلام کرده است، حسابی جا خوردند. اما تا این حد صراحت لهجه را از دولت واشنگتن توقع نداشتند یا حتی از آن بدتر، اینکه صندلی را از زیر پای آنها بکشد.

حالا یک علامت سؤال بزرگ بالای سر رهبران اروپایی است: چطور باید بدون نقش داشتن در فرایند مذاکره، امنیت جایی را تأمین کنند که مستقیم با امنیت خودشان گره خورده است؟

به گفته کلاگ، این مذاکرات ۳ ضلع دارد: آمریکا به‌عنوان واسطه و روسیه و اوکراین به‌عنوان طرفین اصلی.

البته کمی بعد، او به اروپایی‌ها اطمینان داد که منافعشان ضایع نمی‌شود- ادعایی که البته از سوی طرف مقابل به دیده تردید انگاشته شد.

اروپایی‌ها یک‌دفعه به تکاپو افتاده‌اند و می‌گویند پاسخ به چالش جدیدی که ترامپ پیش پایشان گذاشته، نیازمند واکنش جمعی است و اینکه باید به‌جای حرف زدن عمل بکنیم.

شاید برای همین است که امانوئل مکرون رئیس‌جمهور فرانسه برای فردا دوشنبه یک نشست اضطراری در پاریس تدارک دیده و از همتایان اروپایی خواسته با حضور در آن، به‌طورجدی درباره چالش‌هایی که دونالد ترامپ برایشان ایجاد کرده، گفت‌و‌گو کنند.

البته هیچ معلوم نیست آمریکا میز مذاکره را طوری بچیند که همه آیتم‌های روی آن به مذاق روسیه خوش بیاید. در منویی که ترامپ جلوی پوتین گذاشته در کنار گزاره‌های دل‌چسبی مانند «عدم عضویت اوکراین در ناتو» و «واگذاری اراضی شرق اوکراین به روسیه»، گزاره‌های ناخوشایندی هم هست که دامنه آن از هدف قرار دادن درآمد‌های نفتی گرفته تا تاخت زدن اراضی دو طرف و حتی تهاجم نظامی به روسیه ادامه دارد.

به عبارت بهتر، در میز مذاکره‌ای که آمریکا چیده، منو باز است و دو طرف حق انتخاب دارند.

البته، این فقط یک روی ماجرا است. آن‌گونه که از گزارش‌ها برمی‌آید، دولت واشنگتن برای سران اروپا یک پرسش‌نامه فرستاده و از آنها خواسته مفاد تضمین‌های امنیتی را که می‌توانند به اوکراین ارائه کنند، به اشتراک بگذارند.

به قول «الکساندر استاب» رئیس‌جمهور فنلاند، این پرسش‌نامه اروپایی‌ها را به فکر وادار می‌کند- اظهارنظری که به‌خودی‌خود نشان می‌دهد اروپایی‌ها دست‌کم تا الآن هیچ طرح منسجمی برای پایان دادن به بحران اوکراین نداشته‌اند و تازه تحت‌فشار ترامپ می‌خواهند، درباره آن ایده‌پردازی کنند.

در این پرسشنامه از اروپایی‌ها خواسته شده تا در صورت توافق واشنگتن- مسکو برای پایان بخشیدن به جنگ اوکراین، تعداد نیروها و تسلیحات موجود خود را ارزیابی و اعلام کنند که به عنوان «تضمین امنیتی» تا چه میزان قادر به اعزام نیرو به اوکراین هستند؟

ولودیمیر زلنسکی رئیس‌جمهور اوکراین می‌گوید دست کم ۲۰۰ هزار سرباز اروپایی به عنوان صلح‌بان نیاز دارد و بدون دریافت تضمین امنیتی، اوکراین باید ارتش خود را به ۱.۵ میلیون سرباز گسترش دهد و این کار به افزایش ۵۰ درصدی بودجه نیازمند است.

در این میان، افرادی هم مثل «رادوسواف سیکورسکی» وزیر خارجه لهستان هستند که دامنه خوش‌بینی‌شان درباره آینده تعامل با آمریکا را از این هم بیشتر بسط و توسعه می‌دهند و می‌گویند: ترامپ روشی در تصمیم‌گیری دارد که روس‌ها آن را «شناسایی از طریق نبرد» می‌نامند؛ یعنی ابتدا فشار می‌آورد، واکنش‌ها را می‌سنجد و سپس موضعش را تغییر می‌دهد… و ما باید به این مسئله واکنش نشان دهیم.

این اظهارنظر مثل آن می‌ماند که کسی بخواهد روی میز ضیافت سیاسی که ترامپ چیده، شمع روشن کند تا باریکه نوری به تاریکی مطلق اتاق بتاباند.

با این اوصاف، اروپا این امید را دارد که اگر مطابق خواسته ترامپ در ترسیم چارچوب ضمانت‌های امنیتی به اوکراین جدیت به خرج دهد؛ او هم کوتاه بیاید و گزینه‌های به‌زعم آنها نامعقول را از روی میز مذاکره با روسیه بردارد.

در حال حاضر، طیف واکنش به برداشته شدن صندلی اروپا از پشت میز مذاکره، از بیانیه‌های آتشین در باب تأکید بر لزوم نمایش استقلال تا تأیید اینکه سران قاره سبز باید به ترامپ ثابت کنند که خواهان ایفای نقش جدی در حل مناقشه اوکراین هستند، متغیر است.

درحالی‌که اولاف شولتس صدراعظم آلمان با اتخاذ یک حالت تدافعی می‌گوید «اروپا بیشتر از واشنگتن برای اوکراین هزینه می‌کند، کسی نمی‌تواند ما را نادیده بگیرد»؛ مارک روته دبیرکل ناتو، بر این باور است که اروپا باید «پیشنهادات مشخصی» برای تأمین امنیت اوکراین ارائه دهد تا در مذاکرات نقش داشته باشد.

در این میان کسانی مانند کر استارمر نخست وزیر انگلیس هم با استقبال از نشست پاریس می‌گویند «این لحظه مهمی برای امنیت اروپاست و روشن است که این قاره باید نقش پررنگ‌تری در ناتو داشته باشد.»

انتظار می‌رود نقش انگلیس نزدیک کردن مواضع آمریکا و اروپا برای اطمینان از یک جبهه واحد نسبت به صلح در اوکراین باشد.